Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avrupa Birliği (AB) ve NATO üyesi ülkelerin genelkurmay başkanlarıyla Ukrayna hakkında görüşmeler için bugün Paris’te bir araya geliyor.
Paris ve Londra’da yapılan toplantılar ile olağanüstü AB zirvelerinin ardından Macron, Paris Savunma ve Strateji Forumu kapsamında 30 müttefik ülkenin askeri liderlerini bugün “Ukrayna’ya yönelik güvenlik garantilerini koordine etmek için” topluyor.
Fransa Askeri Akademisi tarafından üç gün boyunca Paris’te düzenlenen “Paris Savunma ve Strateji Forumu” çerçevesinde yapılan Genelkurmay Başkanları Toplantısı’na bu akşam Macron da katılacak. Fransa Cumhurbaşkanı, ABD’nin davet edilmediği panelde AB ve NATO ülkelerinin genelkurmay başkanlarının neredeyse tamamına hitap edecek.
Toplantıya AB ülkeleri dışında NATO müttefikleri Türkiye, İngiltere, Kanada’nın genelkurmay başkanları davetli. Ev sahipliğini Fransız Genelkurmay Başkanı Thierry Burkhard’ın yaptığı Paris Savunma ve Güvenlik Forumu’ndaki toplantıya Türkiye adına Genelkurmay Başkanı Orgeneral Metin Gürak katılıyor.
Avustralya da toplantıya üst düzey bir temsilci göndereceğini duyurdu. Avustralya hükümeti, Ukrayna’da ateşkes sağlanması durumunda barışı koruma misyonuna katılmayı değerlendirebileceğini daha önce açıklamıştı.
Toplantının “bu girişime dahil edilecek NATO askeri komutanlığı ile de yakın koordinasyon içinde gerçekleştirileceği” belirtildi.
Ukraynalı bir heyetin Suudi Arabistan’da Amerikalı bir heyetle savaşın sona erdirilmesi konusunda görüşmeler yaptığı gün düzenlenen toplantıda, “güncel gelişmeler ışığında mevcut güvenlik mimarisine yönelik ortak yaklaşımlar ve yapıcı çözümlerin ele alınmasının” planlandığı belirtildi.
Genelkurmay başkanları, forum çerçevesinde kıtanın yeniden silahlanmasını tartışacak ve Ukrayna’ya ne tür destek sağlanabileceğini değerlendirecek, aynı zamanda gerektiğinde Ukrayna’ya hangi güçleri konuşlandırmak zorunda kalabileceklerini de gözden geçirecekler. Bazı ülkeler, savaşın sona ermesi durumunda asker göndermeye hazır olduklarını ifade etmişti.
Fransa, bu hafta Avrupa’daki ortaklarıyla yoğun istişarelerde bulunarak, olası bir ateşkes durumunda Ukrayna’ya sağlanacak güvenlik garantilerini belirlemeye ve Washington ile Moskova arasındaki görüşmeler sonrasında kıtanın savunmasını güçlendirmeye çalışıyor.
Son haftalarda Avrupa birliklerinin Ukrayna’ya konuşlandırılması fikri defalarca gündeme geldi. Paris ve Londra, özellikle bu seçeneğin uygulanmasına yönelik müzakerelerde aktif rol alıyor
Zincirleme toplantılar takip edecek
Fransa Savunma Bakanı Sebastien Lecornu, La Tribune Dimanche gazetesine yaptığı açıklamada, birlik göndermeden önce “bu gönüllü koalisyonun misyonunun çerçevesinin belirlenmesi gerektiğini” söyledi.
Genelkurmay başkanlarının buluşmasının ardından Çarşamba günü ise Fransa, Almanya, İngiltere, İtalya ve Polonya’dan oluşan E5 Grubu savunma bakanları biraraya gelecek. Toplantıya AB ve NATO temsilcileri de katılacak. Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov da video konferans yoluyla görüşmelere dahil olacak.
Bu toplantının ana gündem maddesi de “ABD’nin askeri ve istihbarat desteğini askıya alması sonrası Ukrayna’ya yardım sağlanması ve Avrupa’nın yeniden silahlanması” olacak.
İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Cumartesi günü ateşkes sağlanması durumunda “Ukrayna’da düşmanlıkların yeniden başlamasını önlemeye yardımcı olmaya istekli ülkelerin liderleriyle” sanal bir toplantı düzenleyecek.
“NATO şemsiyesi altında olsun”
Macron, genelkurmay başkanları ve savunma bakanlarıyla yapacağı toplantılarla “Avrupalıların uluslararası sahnede etkili olabilmeleri için tek sesle konuşmaları ve inandırıcı bir güvenlik stratejisi sunmaları” için çalışıyor.
Ukrayna’ya asker gönderecek bir Gönüllüler Koalisyonu’na Londra ve Paris önderlik yapıyor. NATO’nun ABD’den sonra ikinci büyük ordusuna sahip Türkiye ise “değişen Avrupa savunma mimarisi içinde rol almaya hazır olduğunu” iletti ancak adım atmak için bu yapının netleşmesini bekliyor.
Ancak AB içinde hala Ukrayna’ya asker gönderme konusundaki isteksizliğini dile getiren İtalya ve Polonya gibi ülkeler var. Avrupa’da bazı ülkeler çatışmanın giderek büyüyebileceği endişesini taşıyor.
Polonya’daki bazı siyasi çevreler, Rusya’nın tepkisinden çekindikleri için Ukrayna’ya asker göndermeye sıcak bakmıyor. Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda, Fransız LCI haber kanalına verdiği röportajda, “Böyle bir karar NATO çerçevesinde alınmalı” diyerek isteksizliğini gösterdi.
İtalya’da ise Başbakan Geordia Meloni, Trump’ın barış planına destek vererek, İtalya’nın asker göndermeyeceğini her platformda dile getiriyor.
Bu endişeler, genelkurmay başkanlarıyla kapalı kapılar ardında tartışılacak. Avrupalılar, hangi riskleri almaya istekli olduklarını ve olası senaryolara nasıl karşılık vereceklerini değerlendirecek.
Paris-Londra planı yeterli mi?
Öte yandan, Macron ve Starmer tarafından hazırlanan ve “yalnızca hava, deniz ve enerji altyapılarını kapsayan” güvenlik garantileri planı, uzmanlar tarafından yetersiz bulunuyor. Fransa ve İngiltere, asker gönderilmesi durumunda yalnızca birkaç bin askerden oluşan bir güç oluşturabilecek askeri kapasiteye sahip. Toplantılarda sık sık “20 bin asker” rakamı gündeme geliyor.
Le Figaro’ya konuşan RUSI Enstitüsü Askeri Çalışmalar Direktörü Matthew Savill, bu konuda “İngiltere ve Fransa, karada ve havada yeterli sayıda asker konuşlandırabilir ancak bunun bedeli başka bölgelerdeki operasyonlarından asker çekmeleri olacaktır. Ve muhtemelen Ukrayna’da halihazırda savaşan güçlerle kıyaslandığında büyük çaplı olmayacaktır. ABD’nin hava desteği olmadan ya da Avrupalılar saldırıya uğradığında karşılık verme garantisi verilmeden 10 bin ila 20 bin Avrupalı askerin caydırıcılık değeri ‘sıfır’ olmasa da oldukça sınırlı olacaktır” ifadelerini kullandı.
Savill, “Avrupalıların, asker konuşlandırmak için Amerikan desteğine ihtiyaç duyulduğunu sürekli vurgulaması projeyi baltalıyor” diye konuştu.
Fransız ve İngiliz stratejileri, Avrupalı askerlerin cephe hattına yakın bölgelere konuşlandırılmasını öngörse de doğrudan savaşmaları planlanmıyor. Bu birlikler cephe gerisinde destek sağlayacak.
Alman savunma uzmanı Claudia Major, SWP Enstitüsü için yaptığı analizde, “Çok az sayıda asker konuşlandırmak ve tamamen Rusya’nın onları test etmeyeceği umuduna dayanan ‘blöf yap ve dua et’ stratejisi, Avrupa’da bir savaş olasılığını artıracaktır” dedi.