Türkiye’nin TCG Anadolu ile attığı öncü adım, İran’ın Şehit Bagheri ve Çin’in Sichuan gemileriyle küresel bir rekabete dönüştü. Uzmanlara göre, insansız hava araçlarıyla donatılmış bu yeni nesil gemiler, denizlerde güç dengesini yeniden tanımlıyor.
Business Insider (BI), yeni dönemin habercisi olan İHA gemilerine odaklanarak bu alanda sahaya ilk inen ve dikkatleri üzerine çeken 3 ülkeyi mercek altına aldı.
Bu ülkeler ise Türkiye, İran ve Çin olarak sıralandı.
TÜRKİYE’NİN ÖNCÜ ADIMI: TCG ANADOLU
İlk İHA gemisini envantere alan ülke ise Türkiye oldu. 2015’te sipariş edilen, 2023’te Türk Deniz Kuvvetleri’ne katılan TCG Anadolu, Bayraktar TB3 ve Kızılelma ile donatılarak dünyanın ilk özel yapım İHA gemisi oldu.
Bayraktar TB3, TB2’nin deniz uyumlu versiyonu olarak geliştirilirken; Kızılelma, savaş uçağı kabiliyetine sahip insansız bir jet olarak öne çıkıyor. TB3, 21 saatten fazla havada kalabiliyor, 280 kg mühimmat taşıyabiliyor. Kızılelma ise 0.9 Mach hıza ulaşıp 13.700 metre irtifada uçabiliyor.
2024 Kasım’da TB3, Anadolu’dan ilk kalkış ve inişini yaparak kısa güverteli bir gemiden kalkan ilk sabit kanatlı İHA oldu. Ocak 2025’te ise bir tatbikatta hedefi başarıyla vurdu. Anadolu ayrıca helikopter kabiliyetiyle de çok yönlü bir görev profiline sahip.
İRAN’DAN SÜRPRİZ HAMLE: ŞEHİT BAHMAN BAGHERİ
Geçtiğimiz yıl şubat ayında ise İran, dönüştürülmüş bir konteyner gemisini Şehit Bahman Bagheri adıyla İHA taşıyıcısına dönüştürdüğünü duyurdu. 170 metrelik uçuş güvertesiyle dikkat çeken gemi, çok sayıda farklı İHA modeline ev sahipliği yapıyor.
Gemide, Mohajer-6, Ababil-3 ve mini Homa drone’larının yanı sıra, gizli savaş uçağı prototipinden türetilmiş, kamuoyuna yeni tanıtılan bir İHA modeli de yer alıyor. İranlı yetkililer, geminin aynı zamanda denizaltı drone’larını ve silahlı insansız botları da konuşlandırabildiğini belirtiyor.
ÇİN’İN SESSİZ GÜÇ GÖSTERİSİ
27 Aralık’ta denize indirilen Sichuan, 853 feet uzunluğu ve 40 bin tonun üzerindeki ağırlığıyla dünyanın en büyük amfibi saldırı gemisi unvanını kazandı.
Çin donanmasının Tip 075 sınıfı üzerinden geliştirilen gemi, İHA operasyonlarına özel olarak adapte edilmiş bir yapıya sahip.
Geminin güvertesinde, sabit kanatlı insansız hava araçlarının kalkış ve iniş yapabilmesi için mancınık ve durdurma sistemleri bulunuyor. Bu sistemler, Çin’in insanlı savaş uçaklarından bağımsız, tamamen insansız bir hava filosuna yatırım yaptığının sinyallerini veriyor.
İHA TAŞIYICI NE ANLAMA GELİYOR?
İHA gemileri, çok sayıda insansız hava aracını kısa sürede havalandırabilecek uçuş güvertelerine sahip, özel olarak inşa edilmiş gemiler olarak tanımlanıyor. ABD Donanması 1980’lerden bu yana farklı gemilerde İHA kullanıyor olsa da, tam teşekküllü bir İHA gemisi konsepti son yıllarda ortaya çıktı. Bu gemiler, özellikle keşif ve taarruz görevlerinde mürettebatsız hava gücü sunarak, düşük maliyetli ama etkili bir savaş kabiliyeti sağlıyor.
Bu konsept, savunma sanayi fuarlarında ve bilim kurgu eserlerinde sıkça yer bulmuş olsa da, şimdi gerçek donanma stratejilerinin merkezine oturmuş durumda.
ASIL AMAÇ NE?
Askeri uzmanlara göre, bu gemiler yalnızca keşif ve saldırı kabiliyetleri için değil, aynı zamanda düşük maliyetli ve hızlı üretilebilen bir hava gücü oluşturma çabası olarak değerlendiriliyor.
Pilot gerektirmemesi, düşürüldüğünde siyasi sonuç doğurmaması ve üretim hızındaki avantajlar, İHA taşıyıcılarını 21. yüzyılın deniz savaşlarında kilit konuma taşıyor.
GELECEK İHA’LARDA MI?
Çin’in Sichuan gemisi henüz resmi olarak hizmete girmemiş olsa da, ilk deniz denemeleri için hazırlanıyor. Türkiye’nin TCG Anadolu’su ise aktif görevlerde yer alıyor. İran’ın Bagheri gemisi de Basra Körfezi’nde görev icra etmeye başladı.
Bu üç gemi, askeri stratejilerin insansız geleceğine işaret ederken, “gökyüzü hâkimiyeti artık pilotlu uçakların tekelinde mi?” sorusunu da beraberinde getiriyor.
